چاپ

همین دو سال پیش بود که جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی آمریکا گفته بود که انقلاب ایران 40 سالگی خود را نخواهد دید. البته نظیر چنین اظهارنظرهایی را پیش تر نیز از مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی شنیده بودیم. ما تقریباً از آغاز انقلاب تا اکنون به شنیدن این جمله عادت کرده‌ایم که انقلاب ایران سال آخر خود را می‌گذراند! و از آن زمان تا کنون 42 سال می‌گذرد.

امروز انقلاب اسلامی ایران چهل و دومین سالگرد پیروزی خود را در حالی جشن می‌گیرد که منطقه غرب آسیا و جهان در شرایط متفاوت و حساس اما با همان ویژگی سناریوهای تکراری بسر می‌برد.

همواره این پرسش مطرح می‌شود که چرا غربی‌ها که تجربه چندین انقلاب در اروپا، روسیه و آمریکا را داشته‌اند باید نگران انقلاب در ایران باشند؟ اساساً کدام ویژگی انقلاب ایران است که آنها را نگران کرده است؟ بی تردید پاسخ اصلی در ویژگی اسلامی بودن، ایدئولوژیک و فرامرزی بودن این انقلاب است. انقلابی که اگر چه خواسته‌های سیاسی و اقتصادی را مطالبه می‌کرد اما اساس شکل گیری آن بر تفکری استوار بود که راه چاره رهایی ملت‌های منطقه و جهان را در رهایی از اردوگاه استعماری غرب و اسرائیل می‌دانست.

تمرکز براین اصل به خودی خود شکوفایی اقتصادی و سیاسی ملت‌های منطقه و همان منافع ملی را تامین می‌کرد. بعبارتی موضوع مقابله با اردوگاه غرب بیشتر به نظریه منافع ملی تاکید داشت و این دیدگاه را تقویت می‌کرد که انقلاب ایران منافع ملی و اسلامی را در راستای تقویت دو مفهوم می‌داند و نه دو مفهوم متضاد.

زمانی که انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید، کشورهای عربی و برخی گروههای فلسطینی برای بستن پرونده فلسطین با رژیم صهیونیستی به توافق رسیده بودند. یاس و ناامیدی از شکست‌های پی در پی عربی از رژیم صهیونیستی در جنگ‌های مختلف بویژه جنگ شش روزه و جنگ 1937 و اشغال سرزمین فلسطین سایه افکنده بود. هم چنین عدم کارایی گفتمان ملی گرایی و قومیت گرایی عرب در برابر اسرائیل باعث شده بود تا فضای سرد و ناامیدی بر کشورهای و ملت‌های عربی حاکم شود.

پیروزی انقلاب ایران گفتمان جدیدی را با پسوند اسلامی و بر اساس آموزه‌های دینی ایجاد کرد که مانع از تحقق اهداف اسرائیل و آمریکا درباره فلسطین و منطقه شد. در این زمان و با الهام از این اندیشه فراگیر ملی و اسلامی جنبش‌های مقاومت اسلامی مانند حماس و جهاد اسلامی شکل گرفتند.

«طلال عتریسی» تحلیلگر سیاسی و رئیس مرکز مطالعات سیاسی دانشگاه لبنان در گفتگو با خبرگزاری مهر در خصوص تأثیر انقلاب اسلامی بر تحولات منطقه‌ای گفت: انقلاب اسلامی از زمان پیروزی آن در ایران، تأثیر گسترده و راهبردی بر تحولات منطقه‌ای گذاشته است چرا که جمهوری اسلامی ایران از طریق این انقلاب، خود را از زیر یوغ سلطه ورزی های محور آمریکایی-غربی رها کرد؛ محوری که از سوی رژیم صهیونیستی حمایت می‌شد.

زمانیکه سفارت رژیم صهیونیستی در تهران بسته شد و جای خود را به سفارت فلسطین داد، ایران به یک درگیری و نبرد واقعی در برابر این رژیم پیوست. این، یک تحول منطقه‌ای و راهبردی گسترده برای کشوری به شمار می‌رود که پیش از این هم پیمان ناتو و آمریکا محسوب می‌شد. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز، اوضاع منطقه همچنان از این واقعه الهی تأثیر می‌پذیرد. اکثر تحولات منطقه‌ای، از دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم تأثیر گرفته است.