بزرگنمایی:

نتایج طرح جامع پیشگیری، تشخیص و درمان استئوپروز در کشور که توسط پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم و با همکاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی انجام شده، نشان می دهد که حدود 70 درصد زنان و 50 درصد مردان بالای 50 سال مبتلا پوکی استخوان (استئوپروز)  هستند.

همچنین شیوع کمبود ویتامین دی در مناطق مختلف کشور حدود 40 تا 80 درصد بوده، این در حالی است که میزان مصرف کلسیم تنها 60 درصد و مصرف ویتامین دی تنها  15 درصد نیاز روزانه است.

شیوع پوکی استخوان در منطقه خاورمیانه بسیار زیاد است و هر ساله حدود 6.56 مرگ در هر 100 هزار مرگ را می توان به پوکی استخوان در منطقه نسبت داد.  

طبق مطالعات صورت گرفته در سال گذشته بیش از 170 هزار مورد شکستگی در اثر پوکی استخوان در کشور رخ داده که 49 درصد آن در مردان بوده و بیش از 4 هزار مورد مرگ بر اثر این بیماری در کشور اتفاق افتاد و این عوارض حدود 32 میلیارد ریال بار مالی برای کشور داشته است.  

به گفته پزشکان، شکستگی مهم ترین عارضه پوکی استخوان در سنین بالا است و خطر ابتلا به پوکی استخوان با بالا رفتن سن افزایش می یابد، بنابراین اگر بالای 50 سال هستیم و با یک زمین خوردن ساده دچار شکستگی شده ایم، احتمالا در معرض پوکی استخوان هستیم و لازم است به پزشک مراجعه شود.

آنان معتقدند، برخی عوامل زمینه ای سبب بروز پوکی استخوان می شود، ژنتیک، جنسیت، هورمون ها و عملکرد غدد درون ریز، وزن، فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار و الکل بر بروز این بیماری موثر است و تحلیل سلول های استخوانی موجب عوارض متعددی در بیماران می شود.

پوکی استخوان؛ اپیدمی پنهان دنیای امروز


شیوع بالای پوکی استخوان 

افشین استوار معاون مرکز مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه می گوید: پوکی استخوان شیوع بالایی در کشور دارد.

وی با بیان اینکه بیش از 200 میلیون نفر در سراسر دنیا به پوکی استخوان مبتلا هستند، اظهار می دارد: در حال حاضر از هر 2 زن و هر 4 مرد بالای 50 سال یک نفر این بیماری را تجربه می کنند، به عبارتی نیمی از زنان بالای 50 سال شکستگی استئوپروز دارند که به نظر می رسد این موضوع از هر پیامد سلامت دیگری بروز بیشتری داشته باشد.

به گفته استوار این بیماری به شدت کیفیت زندگی را کاهش می دهد یا سبب وابستگی افراد به دیگران می شود و در نتیجه ناتوانی ایجاد می کند و در این بین 20 تا 50 درصد موارد شکستگی لگن به مرگ منجر می شود.

بیش از 40 درصد ایرانیان پوکی استخوان دارند

فریدون عزیزی متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این زمینه می گوید: بیش از 40 درصد ایرانیان پوکی استخوان دارند که  در 10 تا 15 درصد موارد منجر به شکستگی و بی‌حرکتی می‌شود.

وی اظهار می دارد: پوکی استخوان به معنی کاهش تراکم استخوان است که بدنبال آن قدرت و استحکام استخوان کم شده و تحت این شرایط استخوان در معرض آسیب و شکستگی قرار می‌گیرد.

عزیزی ادامه می دهد: پوکی استخوان معمولا بتدریج پیشرفت می‌کند و در ابتدا، هیچ علامتی از خود بروز نمی‌دهد تا وقتی که شکستگی ایجاد شود. این بیماری می‌تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود و شکستگی ناشی از آن، دراستخوان‌های ستون مهره‌ها، لگن و ران بیشتر دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه زنان بعد از یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار می گیرند، تصریح می کند: نداشتن تحرک بدنی  مناسب و کافی، کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامین دی و بیماری‌هایی مانند پرکاری تیروئید، دیابت در بروز پوکی استخوان نقش دارند.

رئیس مرکز غدد و متابولیسم کشور می افزاید: در رژیم‌های غذایی نامناسب افراد دچار کمبود مواد معدنی می شوند و بدن این کمبودها را از بافت‌های استخوانی تامین می‌کند و این روند، در طول زمان باعث فقر استخوان‌ها و در نتیجه پوکی استخوان خواهد شد.

پوکی استخوان با افزایش سن تشدید می شود

محمدباقر لاریجانی متخصص غدد در این زمینه نیز می گوید: پوکی استخوان با افزایش سن تشدید می‌شود به گونه ای که 20 درصد مردان و 40 درصد زنان بالای 50 سال به پوکی استخوان مبتلا هستند.

وی ادامه می دهد: مهم‌ترین خطری که مبتلایان پوکی استخوان را تهدید می‌کند بروز شکستگی‌های استخوان‌های لگن است که به نظر می‌رسد این میزان تا چند سال دیگر سه برابر افزایش یابد و میزان مرگ‌ و میر ناشی از پوکی استخوان  25 درصد بوده، 30 درصد مبتلایان به پوکی استخوان نیز به مشکلات حاد در زندگی روزمره خود دچار می‌شوند؛ شیوع پوکی استخوان حتی از سرطان پستان و سرطان پروستات نیز بیشتر است.

پوکی استخوان؛ اپیدمی پنهان دنیای امروز


80 درصد مردم کمبود ویتامین دی دارند

لاریجانی می افزاید: مطالعات اخیر نشان می دهد حدود 80 درصد جمعیت ایران با کمبود ویتامین دی مواجه هستند. همچنین مطالعات انجام‌شده در گروه سنی 11 تا 18 سال نشان می‌دهد که 70 درصد این جمعیت، از فقر ویتامین دی رنج می‌برند و این میزان برخلاف فرضیات، در زندگی شهری وزندگی روستایی تفاوت چندانی ندارد.

این پزشک تاکید می کند: رفع کمبود ویتامین دی در مدارس از اهمیت زیادی برخوردار است هرچند در سال‌های گذشته بحث‌های آموزشی در زمینه رفع کمبود ویتامین دی و کلسیم بیشتر شده اما متاسفانه در این زمینه اقدامات عملی موفقی انجام نشده است بطوریکه در زمان حاضر 80 درصد جمعیت کشور به کمبود ویتامین دی و کلسیم مبتلا هستند.

وی خاطرنشان می کند: بیماری پوکی استخوان 30 هزار سال از عمر مفید انسان را از بین می‌رود بنابراین در سن 20 تا 39 سال که بیشترین حد توده استخوانی شکل می‌گیرد با افزایش فعالیت ورزشی، مصرف کافی ویتامین دی و کلسیم و همچنین تغذیه مناسب می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.