بزرگنمایی:

اولین اقدام جدی در حوزه تعلیم و تربیت پس از انقلاب، فرمان تاریخی امام خمینی(ره) برای تشکیل سازمان نهضت سوادآموزی به منظور آموزش خواندن و نوشتن به بزرگسالان و کودکانی بود که به مدرسه دسترسی نداشتند.
طبیعی هم بود؛ چرا که انقلاب ایران از مدل اسلامی و بر مبنای آموزه‌هایی بود که در صدر آن می توان فرمان الهی در آخرین کتاب آسمانی مبنی بر امر به خواندن را مشاهده کرد. حتی روایت است که پیامبر اسلام برای آزادی اسیران جنگ بدر، یاد دادن خواند و نوشتن را به عنوان فدیه تعیین کرد. در دین اسلام به دفعات جستجوی دانش توصیه شده است و این مهم در پناه با سوادی میسر است.
از طرف دیگر در دنیای معاصر دسترسی به آموزش و منابع آموزشی سبب شده  که بی سوادی امری مذموم محسوب شود،  هر چند همچنان در دنیا عدالت آموزشی یکی از چالشهای اساسی محسوب می شود، اما تشکیل نهضت سوادآموزی در کشورمان یکی از راه حل های رسیدن به عدالت آموزشی، در صورت محقق نشدن آن در دوره آموزش عمومی محسوب می شود؛  راهی که در این 40 سال این سازمان با جدیت پیگیری کرده و به موفقیت های چشمگیری نائل شده است.  
دور نیست زمانی که شاه قاجاری به ولیعهدش توصیه کرد که برای ادامه حکومت سعی کن مردم را گرسنه و بی سواد نگه داری؛  چرا که باسواد بودن مردم، برای مستبدین یک مانع به حساب می آمد. تمرکز انقلاب اسلامی طی 40 سال گذشته برای گسترش باسوادی و بردن مدارس و کلاس های نهضت در محروم ترین نقاط کشور، یکی از پویشهای اساسی این انقلاب در طی حیات خود به شمار می رود.
هر چند در دنیای امروز برای رسیدن به توسعه پایدار، باید بسیار فراتر از سوادآموزی معطوف به خواندن و نوشتن حرکت کرد و بازگشت به بی سوادی در نبود تمرین، بعد از گذراندن دوره های نهضت سوادآموزی، یک چالش جدی برای این سازمان است، اما این مهم که پس از گذشت 4 دهه و با گسترش آموزش عمومی در کشور همچنان این سازمان برپاست نشانه دغدغه جدی حاکمیت برای بالا بردن شاخصهای باسوادی در جامعه و رسیدن به توسعه با رشد بالاتر است.
سازمان نهضت سوادآموزی یک نهاد برخاسته از متن انقلاب اسلامی است و در این سال ها این سازمان با اتخاذ رویکردها و انجام طرح‌های متنوع سعی کرده تا از ظرفیت و توانمندی‌های محلی و منطقه‌ای در راستای آموزش مهارت خواندن و نوشتن، حساب کردن و روخوانی قرآن استفاده کند و با تدوین و اجرای برنامه‌های مکمل از بازگشت به بی‌سوادی جلوگیری کند.
فعالیت های نهضت سوادآموزی طی 7 سال گذشته
نگاهی به فعالیت سالهای1390 تا 1397 این سازمان نشان از رشد قابل اعتنای سوادآموزی در کشور است که یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی میتوان برشمرد.
به گفته علی باقرزاده رئیس سابق سازمان نهضت سوادآموزی، سازمان نهضت سوادآموزی از بدو تاسیس تا کنون به منظور توسعه و ارتقاء سطح سواد جامعه با بهره گیری از ظرفیت های بین المللی، ملی، بومی و منطقه ای طرح های گوناگونی را به مرحله اجرا در آورده است. که اهم این برنامه ها عبارتند از: طرح نیروهای مسلح، طرح زندانیان، طرح سوادآموزی کارکنان و کارگران، طرح مساجد، طرح مدارس، طرح آموزش کودکان لازم التعلیم، طرح بسیج سواد آموزی، طرح خدمات مکاتبه ای، طرح گروه های پیگیر سواد، طرح خدمات رسانه ای، طرح آموزش اتباع خارجی، طرح آموزش دختران روستائی، طرح خواندن با خانواده، طرح ایجاد مراکز یادگیری محلی، طرح آموزش فرد به فرد، طرح سوادآموزی عشایر، طرح سوادآموزی و آموزش مهارت زنان سرپرست خانوار، طرح پیشگیری از معلولیتها، توانمند سازی مادران، طرح قرآن آموزی، طرح آموزش مردم محور، طرح کیفیت بخشی به فعالیتهای سوادآموزی، طرح کتابخانه سیار، طرح آموزشهای محلی و منطقه ای، طرح تولید نشریات محلی، طرح تولید نشریات دیواری، طرح کیفیت بخشی به فعالیتهای سوادآموزی، طرح مشترک با شرکت پارس الکتریک، طرح مداخله تغذیه، طرح ارتقاء دانش کشاورزی، طرح ستاد مواد مخدر، طرح ایجاد قفسه ویژه نوسوادان در کتابخانه های عمومی، طرح آگاه سازی برای پیشگیری از معلولیت ها، نشریه نیم صفحه نوسوادان، برنامه رادیویی جویبار دانش، طرح آموزش دختران شاغل روستائی بازمانده از تحصیل، طرح متناسب سازی محتوای آموزشی با محیط های خاص(تولید محتوای آموزشی محلی)، طرح مشترک با صندوق جمعیت و یونیسف، طرح کمیساریای عالی پناهندگان، طرح نروژی، طرح ریلیف،  طرح سوادآموزی در خانه، طرح سوادآموزی بنی، طرح آموزش اولیای بی سواد دانش آموزان، طرح آموزش کودکان و نوجوانان 19-10 ساله بی سواد، آموزش مقدماتی رایانه (طرح ICDL )، طرح آموزش از طریق تبلت، طرح آموزش تلویزیونی(لوح و قلم)، طرح حلقه های کتابخوانی، طرح آموزش عملی نماز و... که اجرای تمامی این طرح ها منجر شده به اینکه قریب به 8 میلیون نفر از بی سوادان را در حد سوم ابتدایی و 1.5 میلیون نفر  در حد پایان ابتدایی ارتقاء تحصیلی داده شود.